اگر یک کیست دندان شناسایی و درمان نشود ممکن است باعث علائمی مانند درد، تورم، عفونت و تخریب بافت‌های دندانی شود. در صورت تشخیص کیست دندان درمان آن ممکن است با عمل جراحی برای برداشتن کیست یا با درمان عفونت و ترمیم دندان تحت درمان دندانپزشکی صورت بگیرد.
کیست دندان چیست:
کیست دندان یک نوع توده مایع یا جامد است که درون بافت‌های دندانی و یا در نزدیکی آن‌ها شکل می‌گیرد. این توده‌ها معمولاً به دلیل عفونت‌های دندانی، ترمیم‌های ناموفق، تراوش آب درون دندان، ضربه و یا شکستگی دندان ایجاد می‌شوند.
علل ایجاد کیست دندان :
- عفونت دندان
- تراوش آب درون دندان
- ترمیم ناموفق دندان
- ضربه به دندان
- تخریب بافت‌های دندانی
- عوامل ژنتیکی
با توجه به اینکه کیست دندان می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی شکل گیرد برای جلوگیری از شکل‌گیری آن نیاز است که به مراقبت و نظافت دندان‌ها توجه کافی شود و در صورت بروز هرگونه مشکل دندانی به دندانپزشک مراجعه شود.
روش تشخیص کیست دندان:
برای تشخیص کیست دندان معمولاً به روش‌هایی مانند انجام پرونده پزشکی، انجام ایکس‌ری دندان، انجام سی تی اسکن، و یا انجام تصویربرداری مغناطیسی (MRI) نیاز است. در ادامه توضیحاتی درباره هر یک از این روش‌ها خواهیم داد:
- پرونده پزشکی: در این روش دندانپزشک با بررسی دندان و پرسش درباره علائم و نشانه‌هایی که بیمار احساس می‌کند تلاش می‌کند تا به تشخیص درستی برسد.
- ایکس‌ری دندان: این روش یک نوع تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از پرتو ایکس، تصاویری از دندان‌ها و بافت‌های پیرامونی آن‌ها تهیه می‌شود. با استفاده از این روش می‌توان کیست دندانی را تشخیص داد.
- سی تی اسکن: در این روش یک دستگاه پرتو ایکس با حرکت گردشی حول دندان و بافت‌های پیرامونی آن تصاویر سه بعدی از دندان‌ها و بافت‌های پیرامونی آن‌ها تهیه می‌کند.
- MRI: این روش تصویربرداری پزشکی با استفاده از میدان مغناطیسی برای تصویربرداری بافت‌ها و اعضای داخلی بدن است. این روش برای تشخیص کیست دندانی در مواردی که نیاز به تصویربرداری با وضوح بالاتری از بافت‌های دندانی داریم مفید است.
اقدامات لازم جهت جلوگیری از بروز کیست دندان:
- مراقبت دندانی: مراقبت و نظافت دندان‌ها از جمله اقداماتی است که می‌تواند در جلوگیری از بروز کیست دندان موثر باشد. برای این منظور بهتر است دندان‌ها را حداقل دو بار در روز با مسواک و خمیر دندان تمیز کنید و هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید تا به معاینه و پاکسازی دندان‌ها بپردازد.
- از مصرف غذاهای شیرین و انواع نوشیدنی‌های دارای شکر خودداری کنید: مصرف غذاهای شیرین و نوشابه‌های شیرین می‌تواند باعث تشدید عفونت دندان شود و در نتیجه به شکل‌گیری کیست دندانی منجر شود.
- پیشگیری از ضربه به دندان: در صورتی که در ورزش‌های خطرناک شرکت می‌کنید برای جلوگیری از ضربه به دندان، از محافظ دندان استفاده کنید.
- درمان به موقع عفونت دندان: در صورتی که عفونت دندان دارید باید به محض شناختن علائم آن به دندانپزشک مراجعه کنید و درمان لازم را انجام دهید تا عفونت از بین برود و کیست دندانی شکل نگیرد.
- جلوگیری از ترمیم ناموفق دندان: ترمیم ناموفق دندان می‌تواند باعث عفونت و شکل‌گیری کیست دندانی شود.
- مراقبت از دندان‌های معیوب: در صورتی که دندان‌های شما دارای نواقصی مانند شکستگی یا تخریب بافت‌های دندانی هستند باید به محض شناسایی این مشکلات به دندانپزشک مراجعه کرده و درمان لازم را انجام دهید.
انواع کیست دندان:
- کیست دندان ساده(غیرتخریبی): کیست دندان ساده یا کیست دندانی غیرتخریبی یک نوع کیست دندانی است که به دلیل تراوش آب درون دندان، نامنظمی در رشد دندان و یا ترمیم‌های ناموفق شکل می‌گیرد و معمولاً عفونت ندارد.
- کیست دندان تخریبی(رادیکیل): کیست دندان تخریبی یک نوع کیست دندانی است که به دلیل نفوذ عفونت به داخل ریشه دندان و تخریب بافت‌های دندانی شکل می‌گیرد.
- کیست کراتوسیستیک دندانی: این نوع کیست دندانی نسبتاً نادر است و معمولاً در بخش فک بالایی ظاهر می‌شود. این کیست دندانی به دلیل اختلال در تکثیر سلول‌های لایه سطحی جداره کیست شکل می‌گیرد.
- کیست دندانی غیراختصاصی: این نوع کیست دندانی معمولاً بدون علامت و بدون درد است و می‌تواند در هر بخشی از فک شکل گیرد.
- کیست دندانی فولیکولار: این نوع کیست دندانی به دلیل بیش از حد تکثیر سلول‌های فولیکول دندانی شکل می‌گیرد و معمولاً در بخش فک پایین ظاهر می‌شود.
- کیست دندانی دیرهنگام: این نوع کیست دندانی معمولاً به دلیل ترمیم ناموفق دندانی یا درمان پریودنتال شکل می‌گیرد.
- کیست دندانی اودنتوژنیک: این نوع کیست دندانی معمولاً در بخش فک بالایی ظاهر می‌شود و به دلیل شکل‌گیری یک توده بیش از حد از بافت‌های دندانی تشکیل می شود.
- کیست دندانی لسیون خالص سلولی: این نوع کیست دندانی به دلیل اختلال در تکثیر سلول‌های دندانی شکل می‌گیرد و معمولاً در بخش فک بالایی ظاهر می‌شود.
درمان کیست دندان:
درمان کیست دندان بستگی به نوع و اندازه کیست و همچنین شدت علائم و عوارض آن دارد. در ادامه روش‌های درمان کیست دندان را توضیح می دهیم:
- تخلیه محتوای کیست: در صورتی که کیست دندانی کوچک است دندانپزشک ممکن است تصمیم بگیرد که محتوای آن را تخلیه کند. برای این منظور دندانپزشک یک سوزن را در داخل کیست قرار داده و محتوای آن را با یک سرنگ خالی از هوا خارج می‌کند. پس از تخلیه کیست دندانپزشک ممکن است یک لایه روکش درونی روی کیست قرار دهد تا از تشکیل مجدد کیست جلوگیری شود.
- دوخت کیست: در برخی موارد دندانپزشک ممکن است تصمیم بگیرد که کیست دندانی را بخیه کند. این روش در مواردی که کیست بزرگ و احتمال شکستگی آن وجود دارد مفید است.
- جراحی کیست: در صورتی که کیست دندان بزرگ و باعث عوارض شدیدی شده است دندانپزشک ممکن است تصمیم بگیرد که جراحی روی کیست انجام دهد. در این روش دندانپزشک با بریدن بافت‌های پیرامونی، کیست را تخلیه می‌کند و سپس بافت‌های پیرامونی را بخیه می‌کند. در مواردی که کیست دندانی باعث شکستگی دندان شده است، دندان نیز باید ترمیم شود.
- درمان دارویی: در برخی موارد دندانپزشک ممکن است داروهای ضد التهابی و ضد عفونی کننده را به بیمار تجویز کند تا درمان کیست دندان را شروع کند. این روش در مواردی مفید است که کیست دندان کوچک و بدون عوارض خاصی باشد.
در هر صورت برای درمان کیست دندان باید به دندانپزشک مراجعه کرد و بر اساس شدت علائم، اندازه کیست و نوع آن، روش درمان مناسب را تعیین کرد. همچنین برای جلوگیری از بازگشت کیست باید به صورت دوره‌ای به دندانپزشک مراجعه کرد و بررسی شود که آیا کیست دندانی بازگشت داده است یا خیر.
آبسه دندان:
آبسه دندان یکی از علائم شایع عفونت دندانی است که به دنبال عفونت باکتریایی در ناحیه دندان و بافت‌های اطراف آن ایجاد می‌شود. آبسه دندان ممکن است باعث تورم و درد شدید در ناحیه اطراف دندان شود و در برخی موارد با تب و گرفتگی همراه باشد.
معمولاً آبسه دندان به دنبال ترمیم ناموفق دندان یا عفونت دندانی است. باکتری‌هایی که به دنبال یک عفونت دندانی می‌آیند، می‌توانند باعث تحریک سیستم ایمنی بدن شوند و باعث ایجاد یک واکنش التهابی در ناحیه اطراف دندان شوند که منجر به تورم و آبسه می‌شود.
درمان آبسه دندان باید با درمان عفونت دندانی آغاز شود. درمان شامل مصرف آنتی‌بیوتیک برای کنترل عفونت و تسکین درد و تورم است. همچنین، برخی داروهای ضد التهابی می‌توانند به شما کمک کنند تا علائم را کاهش دهید. در بعضی موارد لازم است ترمیم دندان نیز انجام شود تا عفونت دندانی رفع شود و آبسه دندان بهبود یابد.
تفاوت کیست دندان با آبسه:
کیست دندان و آبسه دندان هر دو علائمی هستند که ممکن است در اطراف دندان شما به وجود آیند و به نظر مشابه به نظر می‌رسند اما این دو بیماری با یکدیگر تفاوت دارند.
کیست دندان یک توده خارجی در اطراف دندان است که بیشتر از باقیمانده پوسته‌های خارجی دندان ایجاد می‌شود. یک کیست دندان می‌تواند در نزدیکی ریشه دندان، درون یا بیرون از لثه قرار گیرد. این توده ممکن است تخمک، مایع یا جامد باشد و ممکن است تشخیص بالینی نداشته باشد. بیماری‌های پایه‌ای مانند ترمیم دندان، عفونت، ترمیم ناموفق دندان و غیره می‌تواند باعث شکل‌گیری کیست دندان شود.
آبسه دندان به دنبال عفونت دندانی می‌تواند ایجاد شود و معمولاً با علائم درد و تورم همراه است. در بسیاری از موارد آبسه دندان مانند یک توده بزرگ نرم در ناحیه اطراف دندان به نظر می‌رسد. علاوه بر این آبسه ممکن است با تب و احساس ناراحتی همراه باشد و معمولاً درمان آن شامل مصرف آنتی‌بیوتیک و درمان عفونت دندانی است.
به طور کلی تفاوت بین کیست دندان و آبسه دندان در این است که کیست دندان یک توده خارجی است که باعث شده تا در ناحیه اطراف دندان شکل گیرد، در حالی که آبسه دندان یک عفونت دندانی است که باعث تورم و درد می‌شود. در هر صورت برای تشخیص دقیق باید به دندانپزشک مراجعه کرد.
