احتمالاً هر فردی عارضه زخم گوشه لب یا ترک گوشه لب را تجربه کرده است. این عارضه با ایجاد زخم در هر دو طرف دهان و یا یک طرف دهان همراه با سوزش، التهاب و قرمزی است. آیا از دلیل ایجاد این زخم اطلاع دارید و اینکه چگونه می توان آن را درمان کرد؟ جهت پاسخ این سوالات تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
زخم گوشه لب چیست:
زخم گوشه لب به علت چندین عامل ممکن است ایجاد شود، اما عموماً به عنوان یک لکه کوچک یا زخم در گوشه‌ی لب اشاره می‌شود. این نوع زخم معمولاً به زخم لب مزمن معروف است و به طور رایج در زاویه‌ی داخلی یا خارجی گوشه‌های لب بروز می‌کند.
عواملی که می‌توانند منجر به ایجاد زخم گوشه لب شوند عبارتند از:
- عفونت‌های قارچی (مانند عفونت با قارچ Candida)
- عدم تعادل احتمالی ویتامین‌ها (مانند ویتامین B2)
- حساسیت به محصولات لب (مانند لوازم آرایشی یا محصولات مراقبت از پوست)
- ترشح زیاد آب دهان
- عدم تعادل هورمونی
- تغذیه نامناسب یا فقدان تغذیه‌ای
علائم زخم گوشه لب:
- زخم و آسیب: در گوشه داخلی یا خارجی لب، یک زخم کوچک یا آسیب قابل مشاهده است. ممکن است برخی زخم‌ها قرمز، سفید یا زرد رنگ باشند.
- درد: زخم گوشه لب ممکن است باعث درد، سوزش یا تهوع شود. این درد ممکن است ملایم یا شدید باشد و با خوردن غذا یا صحبت کردن بیشتر شود.
- خشکی و ترشح: منطقه اطراف زخم ممکن است خشکی و خارش داشته باشد. همچنین، ممکن است ترشحات زرد یا شفاف در اطراف زخم وجود داشته باشد.
- قرمزی و التهاب: زخم گوشه لب ممکن است باعث قرمزی و التهاب در منطقه اطراف شود. پوست در این ناحیه ممکن است حساس و متورم شود.
- قارچی بودن زخم: در برخی موارد، زخم گوشه لب می‌تواند با عفونت قارچی همراه باشد. در این صورت، زخم ممکن است بافت سفید و کرکی داشته باشد و با ترشحات سفید رنگ همراه باشد.
درمان زخم گوشه لب:
برای درمان زخم گوشه لب، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- مراقبت و بهداشت دهان: حفظ بهداشت دهان و لبها بسیار مهم است. دو بار در روز از مسواک استفاده کنید و پس از هر وعده غذایی دهان خود را با آب بشویید. از محافظ لب استفاده کنید تا از آسیب دیدن زخم جلوگیری کند.
- استفاده از روش‌های طبیعی: برخی روش‌های طبیعی می‌توانند به تسریع فرآیند بهبود زخم گوشه لب کمک کنند. به عنوان مثال، استفاده از عصاره آلوئه ورا، عسل طبیعی یا روغن نارگیل ممکن است خواص التیام‌بخشی داشته باشند.
- استفاده از آنتی‌بیوتیک موضعی: در صورتی که زخم گوشه لب با عفونت همراه است، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک موضعی تجویز کند. این داروها به کنترل عفونت و التیام زخم کمک می‌کنند.
- استفاده از آنتی‌ویروس موضعی: در برخی موارد، زخم گوشه لب ممکن است ناشی از عفونت ویروسی با ویروس هرپس سیمپلکس (Herpes Simplex Virus) باشد. در این صورت، پزشک ممکن است آنتی‌ویروس موضعی تجویز کند تا عفونت را کنترل کند.
- استفاده از مسکن‌ها: در صورتی که زخم گوشه لب درد شدیدی دارد، می‌توانید از مسکن‌های موضعی مانند ژل لیدوکائین استفاده کنید تا درد را کاهش دهید.
- تغذیه سالم: تغذیه سالم و متنوع می‌تواند به بهبود زخم گوشه لب کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی مهم مانند میوه‌ها، سبزیجات و محصولات لبنی مفید است.
روش‌های درمان خانگی زخم گوشه لب:
آلوئه ورا:
آلوئه ورا خواص ضد التهابی، ضدعفونی کننده و مرطوب کننده‌ای دارد که می‌تواند به تسکین علائم و پیشرفت بهبودی زخم کمک کند. در زیر، روش استفاده از آلوئه ورا را برای درمان زخم گوشه لب توضیح می‌دهم:
شما می‌توانید یک گیاه آلوئه ورا تازه خریداری کنید و از گوشه‌های یکی از برگ‌های آن استفاده کنید. همچنین، می‌توانید ژل آلوئه ورا طبیعی که در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های بهداشتی موجود است را خریداری کنید. اگر از گیاه آلوئه ورا تازه استفاده می‌کنید، برگ مناسب را انتخاب کنید و آن را با چاقو یا قیچی از روی گیاه جدا کنید.
سپس با یک قاشق کوچک وارد برگ شده و ژل آلوئه را استخراج کنید. اگر از ژل آلوئه ورا آماده استفاده می‌کنید، می‌توانید مقدار مورد نیاز را مستقیماً از لوله یا بطری ژل استخراج کنید. با استفاده از انگشتان یا یک قطره‌گیر، ژل آلوئه ورا را به طور مستقیم روی زخم گوشه لب بمالید.
مراقب باشید تا به طور کامل روی زخم را بپوشاند. بعد از استفاده از آلوئه ورا، بهتر است صبر کنید تا ژل خشک شود و در منطقه زخم ایجاد یک لایه محافظ بسازد. در طول این زمان، تماس با آب را به حداقل برسانید تا از شستشوی ژل جلوگیری شود.
ماست:
قبل از استفاده، منطقه زخم را با آب ولرم و ملایم شستشو دهید و خشک کنید. سپس مقدار کمی ماست را با انگشتان روی زخم بمالید و به آرامی ماساژ دهید تا ماست به طور یکنواخت روی زخم پخش شود. می‌توانید این عمل را چند بار در روز تکرار کنید، به ویژه پس از وعده‌های غذایی.
بعد از استفاده از ماست، بهتر است صبر کنید تا ماست خشک شود و به عنوان یک لایه محافظ بر روی زخم قرار بگیرد. در طول این زمان، تماس با آب را به حداقل برسانید تا از شستشوی ماست جلوگیری شود.
عسل:
انتخاب عسل: شما باید عسل طبیعی و خالص را انتخاب کنید. از عسل‌های با افزودنی‌ها و شکرهای مصنوعی پرهیز کنید. قبل از استفاده، منطقه زخم گوشه لب را با آب ولرم و ملایم شستشو دهید و خشک کنید. سپس مقداری عسل را با انگشتان دست روی زخم بمالید و به آرامی ماساژ دهید تا عسل به طور یکنواخت روی زخم پخش شود.
می‌توانید این عمل را چند بار در روز تکرار کنید، به ویژه قبل از خواب و بعد از بیدار شدن. بعد از استفاده از عسل، بهتر است صبر کنید تا عسل در منطقه زخم خشک شود. در صورت لزوم، می‌توانید با آب ولرم و ملایم زخم را شستشو دهید، اما تماس طولانی با آب را به حداقل برسانید تا از شستشوی عسل جلوگیری شود.
خیار:
خیار دارای خواص ضد التهابی، خنثی‌کننده و مرطوب کننده است که می‌تواند به تسکین علائم زخم کمک کند و فرآیند بهبودی را تسریع نماید. ابتدا یک خیار تازه را بشویید و سپس آن را به صورت نازک برش دهید تا قسمتی از خیار به اندازه زخم گوشه لب شکل بگیرد.
سپس قسمتی از خیار را روی زخم قرار داده و به طور ملایم فشار دهید تا آب خیار روی زخم پخش شود. خیار را تا حداقل 10 تا 15 دقیقه روی زخم نگه دارید. پس از استفاده، خیار را از روی زخم بردارید و منطقه را با آب ولرم و ملایم شستشو دهید تا هر ذره‌ای از خیار از بین برود.
روغن های درمانی :
برخی از روغن ها (روغن درخت چای، روغن اسطوخودوس، روغن کرچک و روغن نارگیل) خاصیت مرطوب کننده و ضد التهاب دارند و جهت درمان زخم گوشه لب موثر هستند.
سیر:
استفاده از سیر به دلیل خواص ضدباکتریال و ضدالتهابی در درمان زخم گوشه لب مفید است. با این حال، باید توجه داشت که برخی افراد ممکن است به سیر حساسیت داشته باشند و در برخی موارد ممکن است باعث تحریک پوست شود. یک حبه سیر را خرد کنید. قبل از استفاده، منطقه زخم گوشه لب را با آب ولرم و ملایم شستشو دهید و خشک کنید.
سپس مقداری از سیر خرد شده را روی زخم قرار داده و به طور ملایم فشار دهید تا اسانس سیر به طور طبیعی روی زخم پخش شود. سیر را برای حداقل 10 تا 15 دقیقه روی زخم نگه دارید. در صورت تحریک یا سوزش شدید، سیر را بلافاصله بردارید. پس از استفاده، سیر را از روی زخم بردارید و منطقه را با آب ولرم و ملایم شستشو دهید.
نوشیدن آب:
آب باعث رطوبت‌رسانی به بدن می‌شود و می‌تواند در فرآیند بهبود زخم کمک کند. همچنین، آب می‌تواند با شستشوی منطقه زخم، کمک به حذف باکتری‌ها و ذرات آلوده شده کند. قبل از هر چیز، با دست‌های تمیز خود یا با استفاده از یک منطقه زخم گوشه لب را با آب ولرم و ملایم شستشو دهید. از صابون یا مواد شیمیایی قوی استفاده نکنید.
نوشیدن آب به میزان کافی در طول روز به رطوبت‌رسانی بدن کمک می‌کند و می‌تواند در فرآیند بهبود زخم گوشه لب موثر باشد. هدف این است که بدن به درستی رطوبت یابد و آب کافی را دریافت کند. همچنین، در کنار نوشیدن آب، مراقبت های دیگری را نیز می‌توانید انجام دهید. مثلاً از استفاده از لوسیون‌ها یا کرم‌های مرطوب کننده بر روی زخم گوشه لب استفاده کنید تا آن را مرطوب نگه دارید و باعث تسکین علائم شود.
چه افرادی مستعد زخم گوشه لب هستند:
زخم گوشه لب بیشتر به علت عفونت ویروس هرپس سیمپلکس (Herpes Simplex Virus) رخ می‌دهد. افرادی که با این ویروس آشنایی دارند، ممکن است در معرض خطر زیادی قرار بگیرند. اگر شما یا کسی در خانواده شما قبلاً با عفونت ویروس هرپس سیمپلکس داشته‌اید، احتمالاً مستعد زخم شدن گوشه لب هستید.
همچنین سیستم ایمنی نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از عفونت‌ها دارد. افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، مانند افراد دارای بیماری‌های مزمن، عفونت‌های مکرر، استرس شدید یا کاهش عملکرد سیستم ایمنی، ممکن است بیشتر مستعد زخم شدن گوشه لب باشند.
برخی عوامل خارجی می‌توانند زخم شدن گوشه لب را تسریع کنند. مانند آفتاب سوختگی، تماس با مواد تحریک‌کننده، تغییرات دمای قوی، استفاده از محصولات ناسالم برای مراقبت از لبها و غیره.مهم است بدانید که درصد بالایی از جمعیت به ویروس هرپس سیمپلکس آشنا هستند، اما همه آنها زخم شدن گوشه لب را تجربه نمی‌کنند.
همچنین، حضور یک یا چند عامل مستعدکننده ممکن است احتمال زخم شدن گوشه لب را افزایش دهد، اما این موضوع نمی‌تواند به صورت قطعی پیش‌بینی کننده برای همه افراد باشد.
انواع ترک گوشه لب:
ترک گوشه لب می‌تواند به صورت مختلفی رخ دهد و علل متنوعی داشته باشد. در زیر، به برخی از انواع ترک گوشه لب اشاره می‌کنم:
- زخم زاویه لب (Angular cheilitis): این نوع ترک گوشه لب ممکن است به دلیل عواملی مانند عفونت قارچی (مانند کاندیدیا)، عفونت باکتریایی، کمبود ویتامین، تغذیه نامناسب، تماس طولانی با آب باشد.
- ترک‌های خشک گوشه لب: این نوع ترک‌ها معمولاً به دلیل خشکی پوست و لبها ناشی از عواملی مانند هوای خشک، نقص تغذیه، بیماری‌های پوستی، تماس مکرر با آب، استفاده از محصولات آرایشی ناسازگار یا عدم مراقبت صحیح از لبها رخ می‌دهند.
- ترک‌های التهابی لب: عواملی مانند آفتاب سوختگی، آسیب، حساسیت به مواد آرایشی، عفونت ویروسی (مانند هرپس سیمپلکس) و التهابات پوستی می‌توانند باعث ترک‌های التهابی در گوشه لب شوند.
- ترک‌های ناشی از عادات غذایی یا تحریک‌کننده‌های خارجی: مصرف غذاهای تند و اسیدی، آبله دهان، دندان‌های تیز، مکمل‌های غذایی، سیگار می‌توانند باعث ترک‌های گوشه لب شوند.
- ترک‌های ناشی از عوارض جراحی: پس از برخی از جراحی‌های دهان و صورت، مانند جراحی دندانی، ترک‌ها و زخم‌های گوشه لب ممکن است به دلیل تحریک‌ها یا عوامل دیگر رخ دهند.
توجه داشته باشید که علت دقیق ترک گوشه لب ممکن است بستگی به وضعیت و شرایط شخص داشته باشد. در صورتی که مشکلی مشاهده می‌کنید و ترک گوشه لب به طور مکرر ایجاد می‌شود و یا با علایم دیگر همراه است، بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب را برای شما تعیین کنند.
جلوگیری از ایجاد زخم گوشه لب:
برای جلوگیری از زخم شدن گوشه لب، می‌توانید تدابیر زیر را اتخاذ کنید:
- حفظ سیستم ایمنی: تقویت سیستم ایمنی خود از طریق رعایت یک سبک زندگی سالم می‌تواند به جلوگیری از زخم شدن گوشه لب کمک کند. از مصرف غذاهای سالم و متنوع، استرس مدیریت شده، خواب کافی و فعالیت بدنی منظم برخوردار شوید. اطمینان حاصل کنید که ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز برای سیستم ایمنی خود را دریافت می‌کنید.
- پیشگیری از عفونت ویروسی: تماس با افرادی که عفونت ویروس هرپس سیمپلکس دارند را محدود کنید، به ویژه در زمانی که آنها زخم گوشه لب دارند. از اشتراک وسایل شخصی خودداری کنید.
- مراقبت از لبها: رعایت بهداشت دهان و لبها می‌تواند به جلوگیری از زخم شدن گوشه لب کمک کند. مرطوب کردن لبها با استفاده از بالم یا لوسیون مرطوب‌کننده، استفاده از لوازم آرایشی شخصی مانند رژلب و استفاده از محافظت‌کننده‌های خورشیدی برای جلوگیری از تحریک‌های خارجی می‌تواند مفید باشد.
- پیشگیری از آسیب: خودداری از گاز گرفتن لبها، جلوگیری از تماس زیاد با لبها در اوقات استرس و تحریک‌کننده و استفاده از محصولات نرم‌کننده و محافظتی برای لبها در شرایط آب و هوایی سرد و خشک می‌تواند به جلوگیری از زخم شدن گوشه لب کمک کند.
کمبود کدام ویتامین باعث ترک گوشه لب می شود:
کمبود ویتامین‌ها ممکن است نقشی در ظاهر و سلامتی پوست و لبها داشته باشند. برخی ویتامین‌ها که می‌توانند در صورت کمبود، به ظاهر لبها و سلامت آنها آسیب برسانند عبارتند از:
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
- ویتامین B3 (نیاسین)
- ویتامین B6 (پیریدوکسین)
- ویتامین B12 (کبالامین)
- ویتامین C (اسکوربیک اسید)
زخم گوشه لب باعث بروز عارضه ای دیگر می شود:
زخم گوشه لب ممکن است باعث بروز عارضه‌های دیگر شود. زخم گوشه لب معمولاً به عنوان نتیجه‌ای از عفونت ویروسی با ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) نوع 1 رخ می‌دهد. علائم زخم گوشه لب شامل درد، قرمزی، خارش، سوزش و تورم می‌باشد. علاوه بر این، زخم گوشه لب می‌تواند موجب ایجاد عوارض زیر شود:
عفونت ثانویه: زخم گوشه لب ممکن است باعث ورود باکتری‌ها به زخم شده و عفونت ثانویه در آنجا ایجاد شود. این موجب تشدید علائم، درد بیشتر و قرمزی بیشتر می‌شود.
تشکیل خراش: در صورت خراشیدن یا خوردن به زخم گوشه لب، ممکن است خونریزی رخ دهد و خراشی تشکیل شود. این ممکن است باعث افزایش درد و تاخیر در بهبودی زخم شود.
انتقال عفونت: در صورت لمس زخم گوشه لب و سپس لمس سایر قسمت‌های صورت یا چشمان، ممکن است ویروس هرپس سیمپلکس به سایر مناطق منتقل شود و عفونت در آنجا رخ دهد.
تشدید علائم: استرس، ضعف سیستم ایمنی، تغییرات هورمونی و عوامل دیگر ممکن است باعث تشدید علائم زخم گوشه لب شوند.