محافظ دندان یا نایت گارد یکی از تجهیزات دندانپزشکی است که جهت جلوگیری از صدمه به دندان توسط دندانپزشکان تجویز می گردد. در این مقاله اطلاعاتی راجع به پوشش محافظ دندان و عوارض آن به صورت مختصر و مفید در اختیارتان قرار می دهیم.
نایت گارد یا محافظ دندان چیست:
محافظ دندان یا نایت گارد (Night guard) دستگاه پلاستیکی است که روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و در طول شب به عنوان یک پوشش محافظ برای دندان‌ها و فک‌ها استفاده می‌شود. این دستگاه معمولاً برای محافظت از دندان‌ها در مقابل سایش، خوردگی، شکستگی و اثرات ضربه‌های ناشی از جویدن و خرد کردن دندان‌ها استفاده می‌شود.
استفاده از نایت گارد برای افرادی که عادت به خراشیدن دندان‌ها یا دندان قروچه دارند، مناسب است. همچنین نایت گارد در کاهش علائم برخی از مشکلات دندان مثل درد عضلات فک و سر، سردرد صبحگاهی و فشارهای دندان کمک می کند.
معمولاً نایت گاردها توسط دندانپزشک تهیه و سفارشی‌سازی می‌شوند. نایت گارد سفارشی پس از برداشت اندازه‌گیری دقیق دندان‌ها و فک‌ها تولید می‌شود تا با دندان‌ها و ساختار دهان هر فرد هماهنگ شود. نایت گارد معمولاً در طول شب قبل از خواب روی دندان ها قرار می‌گیرد و صبح باید با آب شسته و به طور منظم تمیز شود.
مشخصات و ویژگی های محافظ دندان یا نایت گارد:
- جنس مواد: مواد تشکیل دهنده نایت گاردها معمولاً از مواد پلاستیکی مانند اتیلن وینیل استات (EVA)، پلی‌اورتان، پلی‌کربنات و یا سیلیکون می باشد. مواد تشکیل دهنده باید با بافت‌های دهان و فک‌ها سازگاری داشته باشند.
- سفارشی‌سازی: نایت گاردها جهت انطباق و قرار گیری دقیق روی دندان ها باید بر اساس اندازه و شکل دندان‌ها و فک‌های هر فرد سفارشی‌سازی شوند.
- ضخامت: نایت گاردها دارای ضخامتی بین 2 تا 4 میلیمتر هستند. ضخامت مناسب به دندان‌ها اجازه می‌دهد تا در صورت فشارها و سایش‌های شبانه (دندان قروچه) تحت تأثیر قرار گیرند و به خوبی محافظت شوند.
- طراحی بافتی: نایت گاردها باید طوری طراحی شوند تا بدون نیاز به جا به جایی به بافت‌های دهان اجازه دهند به درستی تنفس کنند.
- راحتی استفاده: نایت گارد باید به راحتی قابل استفاده برای هر فرد باشد تا در طول شب عدم راحتی و ایجاد ناراحتی برای فرد را به حداقل برساند.
- آسانی تمیزکردن: محافظ دندان باید قابلیت بهداشتی بودن و تمیز شدن را داشته باشد. برخی از نایت گاردها قابل شستشو با آب و مایع نظافتی هستند و برخی دیگر قابلیت شستشو با دستگاه‌های اختصاصی دارند.
- دوام و مقاومت: نایت گاردها جهت محافظت از دندان ها در مقابل فشارها و سایش‌های شبانه (دندان قروچه) باید دارای دوام و مقاومت مناسب باشند تا بتوانند به طور مؤثری دندان‌ها را محافظت کند.
انواع محافظ دندان یا نایت گارد:
نایت گاردها یا محافظ‌های دندان در انواع مختلف و با استفاده از مواد متنوعی تولید می‌شوند. برخی از انواع رایج نایت گارد عبارتند از:
-
نایت گارد یا محافظ دندان پیش ساخته:
نایت گاردهای پیش ساخته یا محافظ دندان استاندارد که با نام “بول مایت” نیز شناخته می‌شوند، از قبل ساخته شده و بدون سفارشی‌سازی اندازه‌گیری شده‌اند. این نوع نایت گاردها معمولاً از مواد پلاستیکی نرم و انعطاف پذیر مانند پلی‌وینیل کلراید (PVC) یا سیلیکون ساخته می‌شوند.
نایت گاردهای پیش ساخته معمولاً در اندازه‌های مختلفی در دسترس بوده و می‌توانند به راحتی در دندان‌ها قرار بگیرند. این مدل نایت گاردها عموماً در دو سایز بزرگسال و کودک عرضه می‌شوند.نایت گارد پیش ساخته می‌تواند به عنوان محافظ در ورزش‌های تماسی مثل هاکی یا راگبی استفاده شوند.
جهت استفاده از نایت گارد پیش ساخته ابتدا آن را با دست آماده کرده و روی دندان‌ها قرار دهید. نایت گاردها معمولاً قابل تنظیم بوده و می‌توانند با گرم کردن در آب داغ برای تطبیق بهتر با دندان‌ها و فک‌ها شکل گیری کنند. این نوع نایت گارد گزینه مناسبی برای مواردی که نیاز به تنظیمات و سفارشی‌سازی خاص دندانی وجود دارد، نیست.
-
نایت گارد بویل اند بایت:
نایت گارد بویل اند بایت (Boil and Bite) یک نوع محافظ دندان است که قبل از استفاده باید در آب جوش قرار گیرد تا نرم شود و سپس توسط فرد به شکل دندان‌ها و فک‌های خود تنظیم شود. این نوع نایت گارد معمولاً از مواد ترموپلاستیکی مانند اتیلن وینیل استات (EVA) تهیه می‌شود.
فرایند استفاده از نایت گارد بویل اند بایت به صورت زیر است:
- آماده‌سازی: آب را به جوش آورده و از روی حرارت بردارید. سپس نایت گارد را در آب جوشیده بگذارید تا نرم شود.
- ساخت شکل: هنگامی که نایت گارد نرم شد آن را از آب درآورده و با دستمال تمیز خشک کنید سپس فک خود را در نایت گارد فشار دهید و آن را با انگشتان خود به شکل دندان‌ها و فک‌های خود تنظیم کنید. مطمئن شوید که نایت گارد را به طور یکنواخت و متوازن در دو فک قرار داده‌اید.
- خنک‌شدن و تثبیت: حالا نایت گارد را در آب سرد قرار دهید تا سفت شود و شکل دندان‌ها و فک‌ها را حفظ کند. اگر نیاز دارید، می‌توانید نایت گارد را با استفاده از قیچی یا چاقوی تیز به شکل دقیقتری برش دهید.
نایت گاردهای بویل اند بایت اغلب قابلیت تنظیم دارند و می‌توانند به شکل دندان‌ها و فک‌ها هماهنگ شوند. آنها معمولاً به عنوان یک گزینه مقرون به صرفه و قابل استفاده در خانه برای حفاظت از دندان‌ها در برابر دندان قروچه استفاده می‌شوند.
مهم است بدانید که نایت گاردهای بویل اند بایت ممکن است به طور کامل به شکل دقیق دندان‌ها و فک‌ها هماهنگ نشوند و در برخی موارد نیاز به تنظیمات بیشتر داشته باشند. در صورتی که مشکلات جدی دندانی دارید یا نیاز به یک نایت گارد سفارشی دارید، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.
-
نایت گارد سفارشی:
نایت گارد سفارشی یک نوع محافظ دندان است که براساس اندازه و شکل دقیق دندان‌ها و فک‌های شما ساخته می‌شود. این نوع نایت گارد توسط یک دندانپزشک یا تکنسین دندانپزشکی حرفه‌ای تهیه می‌شود و معمولاً از مواد پلاستیکی مقاوم و سازگار با دهان مانند پلی‌استر، پلی‌وینیل کلراید (PVC) یا اتیلن وینیل استات (EVA) ساخته می‌شود.
برای تهیه یک نایت گارد سفارشی، فرایند زیر را طی می‌کنید:
- مشاوره و اندازه‌گیری: شما با دندانپزشک خود مشاوره می‌کنید و نیازها و مشکلات خود را برای استفاده از نایت گارد بیان می‌کنید. سپس دندانپزشک شما اندازه‌گیری دقیق دندان‌ها و فک‌های شما را انجام می‌دهد. این ممکن است شامل ساخت مدل دندانی با قالب‌گیری دقیق یا استفاده از فناوری های سه‌بعدی مانند اسکنر دهانی باشد.
- ساخت نایت گارد: با استفاده از اندازه‌گیری دقیق و مدل دندانی، نایت گارد سفارشی توسط تکنسین دندانپزشکی یا لابراتوری تهیه می‌شود. آنها از مواد با کیفیت و سازگار با دندان استفاده کرده و نایت گارد را به شکل دندان‌ها و فک‌های شما می سازند.
- سفارشی‌سازی و تنظیمات: پس از تهیه نایت گارد سفارشی، دندانپزشک آن را درون دهان شما قرار می‌دهد و لازم است تنظیمات نهایی را انجام دهید. این شامل چک کردن صحیح بودن تنظیمات، راحتی حین استفاده و قابلیت بیوسازگاری با دهان شما است.
نایت گارد سفارشی به دلیل شکل دقیق و سازگاری با دندان‌ها و فک‌ها، به طور عمومی موثرتر و راحت‌تر از نایت گاردهای پیش ساخته است. مهم است بدانید که نایت گارد سفارشی هزینه بیشتری نسبت به نایت گارد پیش ساخته دارد.
مزایای استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد:
استفاده از نایت گارد به ویژه نایت گارد مناسب برای شما مزایای زیادی دارد. در زیر تعدادی از مزایای استفاده از نایت گارد را ذکر می‌کنم:
- حفاظت از دندان‌ها: نایت گارد به عنوان یک پوشش محافظ بر روی دندان‌ها عمل می‌کند و از سایش و آسیب به دندان‌ها جلوگیری می‌کند. این به خصوص برای افرادی که به طور ناخواسته به دندان‌هایشان فشار می آورند مفید است.
- کاهش درد و تنش عضلانی: استفاده از نایت گارد می‌تواند در کاهش درد و تنش عضلانی مربوط به فک و درد سر مرتبط با برخی اختلالات فکی مانند برخورد دندان‌ها (Bruxism) کمک کند.
- بهبود کیفیت خواب: برخورد دندان‌ها در طول شب می‌تواند خواب را مختل کند و باعث بیداری های مکرر شود. استفاده از نایت گارد می‌تواند بهبود کیفیت خواب و استراحت شما را تسهیل کند.
- حفاظت در برابر صدای خراشیدن دندان‌ها: افرادی که به شدت به دندان‌هایشان فشار می آورند ممکن است صدای خراشیدن دندان‌ها را داشته باشند. نایت گارد به عنوان یک پدیده مهارکننده، می‌تواند این صداها را کاهش دهد و از ایجاد خطر برای سلامتی دندان‌ها جلوگیری کند.
- سهولت استفاده و تنظیم: نایت گاردها به خصوص نایت گاردهای بویل اند بایت به راحتی قابل تنظیم به شکل دندان‌ها و فک‌ها هستند. همچنین آنها بدون نیاز به مراجعه به دندانپزشک قابل استفاده در خانه هستند.
عوارض استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد:
استفاده از نایت گارد در بسیاری از موارد بی‌خطر است، اما در برخی موارد ممکن است عوارض کوچکی برای برخی افراد به وجود آید. در زیر تعدادی از عوارض استفاده از نایت گارد را ذکر می‌کنم:
- احساس ناراحتی اولیه: در ابتدا ممکن است نایت گارد برای شما ناخوشایند به نظر برسد. احساس ناراحتی اولیه ممکن است شامل احساس سنگینی در دهان، اختلال در گفتار، تغییر در ساختار دهان و غیره باشد. اما این عوارض معمولاً در مدت کوتاهی برطرف می‌شوند و با عادت به استفاده از نایت گارد کاهش می‌یابند.
- ایجاد ترشح و خشکی دهان: استفاده از نایت گارد ممکن است باعث افزایش ترشح و یا خشکی دهان شود. این ممکن است برای برخی افراد آزاردهنده باشد. در این صورت می‌توانید با دندانپزشک خود در مورد راهکارهای مقابله با این عارضه مشورت کنید.
- احتمال ایجاد عفونت: اگر نایت گارد به درستی تمیز نشود یا به طور منظم تمیز نشود، ممکن است باعث ایجاد عفونت در دهان شود. بنابراین حفظ بهداشت و تمیزی نایت گارد و دهان بسیار مهم است.
- تغییر در موقعیت دندان‌ها: استفاده مداوم و بدون نظارت از نایت گارد ممکن است باعث تغییر در موقعیت دندان‌ها شود. این امر معمولاً در مورد نایت گاردهای نامناسب و بدون تنظیم مناسب رخ می‌دهد. برای جلوگیری از این مشکل مهم است که نایت گارد سفارشی را با راهنمایی و نظارت دندانپزشک خود استفاده کنید.
نکات مربوط به نگهداری و استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد:
نگهداری و استفاده صحیح از نایت گارد می‌تواند به حفظ کیفیت آن و بهبود سلامت دهان شما کمک کند. در زیر تعدادی از نکات مربوط به نگهداری و استفاده از نایت گارد را بررسی می‌کنم:
- تمیزی منظم: نایت گارد باید به طور منظم تمیز شود. شما می‌توانید از محلول ضدعفونی کننده برای شستشوی نایت گارد استفاده کنید. همچنین مهم است که دستورالعمل های تمیز کردن که توسط سازنده نایت گارد ارائه شده است را دنبال کنید.
- جلوگیری از خراشیدن: سعی کنید از خراشیدن نایت گارد با دندان‌های خود خودداری کنید. این ممکن است باعث آسیب به نایت گارد و حتی دندان‌ها شود. در صورت لزوم می‌توانید از نایت گاردهایی که با توصیه دندانپزشک تهیه شده‌اند استفاده کنید که ضد خراشندگی هستند.
- نگهداری در جای مناسب: وقتی از نایت گارد استفاده نمی‌کنید، بهتر است آن را در جعبه‌ای مناسب نگهداری کنید. این کار از آلودگی و ضربه‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند.
- عدم استفاده از آب گرم: از آب گرم برای شستشوی نایت گارد استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث تغییر شکل نایت گارد شود و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهد. از آب خنک یا مایعات ضدعفونی کننده مورد تأیید استفاده کنید.
- عدم استفاده از مواد شیمیایی قوی: استفاده از مواد شیمیایی قوی مانند آب اکسیژنه برای تمیز کردن نایت گارد اجتناب کنید. این مواد می‌توانند باعث آسیب به مواد سازنده نایت گارد شوند.
- بازبینی دوره‌ای: نایت گارد شما به مرور زمان ممکن است خراب شود یا شکل خود را از دست بدهد. در نتیجه، بهتر است به صورت دوره‌ای نایت گارد خود را به دندانپزشک خود نشان دهید تا وضعیت آن را بررسی کرده و در صورت لزوم تعویض کنید.
- استفاده منظم: نایت گارد را به صورت منظم و در طول شب استفاده کنید. استفاده پیوسته و منظم از نایت گارد به شما کمک می‌کند تا از مزایای آن بهره‌برداری کنید و بهبود در مسائلی مانند خراشیدگی دندان‌ها، خرابی سطح دندان و درد فک و عضلات فکی را تجربه کنید.
استفاده از محافظ دندان یا نایت گارد هنگام ارتودنسی:
استفاده از محافظ دندان (نایت گارد) در هنگام ارتودنسی (بریسینگ دندان) امکان پذیر است و می‌تواند مفید باشد. در ادامه به توضیح بیشتر می‌پردازم:
هنگامی که شما ارتودنسی دارید، معمولاً براکت‌ها و سیم‌هایی روی دندان‌هایتان قرار می‌گیرند که برای تغییر وضعیت دندان‌ها استفاده می‌شوند. استفاده از نایت گارد در این موارد می‌تواند به شما کمک کند تا از خراشیدن و آسیب دیدن براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی جلوگیری کنید.
نایت گارد معمولاً از مواد نرم و انعطاف‌پذیر تهیه می‌شود که قابلیت سازگاری با ساختار دهان و دندان‌ها را دارند. با قرار دادن نایت گارد در دهان، فشار و ضرباتی که به دندان‌ها و براکت‌ها اعمال می‌شود را تسهیل می‌کند و از آسیب دیدن آنها جلوگیری می‌کند. همچنین نایت گارد می‌تواند از خراشیدن سطح دندان‌ها در اثر دندان قروچه در حین خواب جلوگیری کند.
معمولاً در صورتی که دندانپزشک شما توصیه کند و یا شما خود احساس نیاز به محافظ دندان در طول شب دارید، می‌توانید از نایت گارد استفاده کنید. دندانپزشک شما می‌تواند نوع و اندازه مناسب نایت گارد را برای شما تعیین کند و آموزش‌های لازم را برای استفاده صحیح از آن به شما بدهد.
