مراقبت از دندان بسیار مهم است ولی در مواقعی مانند حوادث، تصادفات رانندگی و یا عدم رعایت بهداشت، دندان ها دچار مشکل شده و مجبور به کشیدن دندان می شویم. در این حالت افراد از نبود دندان خود ناراضی می شوند و به دنبال راه حلی برای جایگزینی دندان هستند. در دندانپزشکی جهت جایگزینی دندان های از دست رفته ابتدا می بایست از دندان و لثه قالب گیری انجام شود.
جهت قالب گیری دقیق دندان ها تکنیک های مختلفی وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و معایبی هستند که در ادامه مقاله به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
قالب گیری دندان چیست؟
قالب‌گیری دندان یک فرآیند مهم در حوزه دندانپزشکی است که برای تهیه قالب دقیق و سفارشی از دندان‌ها استفاده می‌شود. قالب گیری دندان در واقع تهیه یک کپی از دندان ها به وسیله مواد مخصوص است که در لابراتوار تهیه می شود. در روش سنتی تری فلزی یا پلاستیکی که شبیه به نعل اسب می باشد با مواد مخصوص قالب گیری روی دندان ها قرار می گیرد. روش دیگر که قالب دیجیتالی است از یک نرم افزار جهت ثبت تصویر دندان ها استفاده می شود.
این فرآیند جهت تهیه قالبی از دندان‌ها به منظور انواع درمان‌ها از جمله ترمیم‌های کامپوزیت، پروتزهای دندان، لمینت، بریج، نایت گارد و روکش های دندان استفاده می‌شود. در قالب گیری دندان باید به نکات بسیاری توجه کرد در غیر اینصورت قالب گیری به صورت اصولی و استاندارد انجام نمی شود.
بیشتر بدانید: محافظ دندان یا نایت گارد چیست
چرا قالب گیری دندان انجام می شود:
قالب‌گیری دندان به دندانپزشکان کمک می‌کند تا الگوی دقیقی از دندان‌ها تهیه کنند. این قالب‌ها در موارد مختلفی مورد استفاده قرار می گیرند. دلایل اصلی انجام قالب‌گیری دندان عبارتند از:
دقت بیشتر: قالب‌گیری دندان به دندانپزشکان امکان می‌دهد قالب دقیقی از دندان‌ها تهیه کنند که با دقت بالاتری نسبت به دیدن و اندازه‌گیری مستقیم دندان حاصل می‌شود. این قالب‌ها به دندانپزشکان کمک می‌کنند تا در درمان‌های دندان خطای کمتری داشته باشند و نتایج بهتری را به بیماران خود ارائه دهند.
تناسب سازی بهتر: با استفاده از قالب‌گیری دندان، قالب دقیقی از دندان‌ها تهیه می‌شود که با ساختار و شکل دندان‌های واقعی بیمار تطابق دارد. این قالب‌ها به دندانپزشکان کمک می‌کنند تا درمان‌ها را به‌طور دقیق‌تر و با تناسب بهتری با دندان‌های بیمار انجام دهند. این امر می‌تواند راحتی و کیفیت درازمدت در استفاده از درمان‌های دندانی را بهبود بخشد.
ساخت مواد سفارشی: با استفاده از قالب‌گیری دندان، قالب‌های دقیقی برای ساخت مواد سفارشی مانند پروتزهای دندان و روکش تهیه می‌شود. این قالب‌ها به آزمایشگاه‌های دندانپزشکی فرستاده می‌شوند تا مواد سفارشی با دقت و تناسب با دندان‌های بیمار ساخته شوند.
صرفه جویی در زمان: قالب‌گیری دندان به دندانپزشکان کمک می‌کند زمان بیشتری را در مرحله ساخت قالب و تهیه مواد سفارشی صرف درمان‌های دندانی کنند. با استفاده از قالب‌های دقیق، می‌توان از زمان بیمار و دندانپزشک صرفه‌جویی کرد و درمان را به صورت سریع‌تر و بهتری انجام داد.
نکاتی که باید درباره قالب‌گیری دندان بدانید:
تهیه قالب دندان: در فرآیند قالب‌گیری دندان، ابتدا با استفاده از مواد خاصی مانند سیلیکون، پلی‌اکسید و یا ترکیبات دیگر، قالبی دقیق از دندان تهیه می‌شود. این مواد بعد از قرارگیری روی دندان، به شکلی سفت می‌شوند و قالب دقیقی از دندان تشکیل می‌دهند.
- استفاده از قالب در آزمایشگاه: قالب‌های تهیه شده از دندان‌ها به آزمایشگاه دندانپزشکی فرستاده می‌شوند تا بر اساس آنها، پروتزها، ترمیم‌ها یا روکش های دندانی ساخته شوند. در این مرحله، تکنسین‌های آزمایشگاه با استفاده از قالب دقیق، ساختار و شکل دندان‌های بیمار را به دقت ترسیم می‌کنند.
- دقت بالا: قالب‌گیری دندان امکان تهیه قالب دقیقی از دندان‌ها را فراهم می‌کند. این قالب‌ها با دقت بالا به دندانپزشکان کمک می‌کنند تا درمان‌های دندانی را با دقت بیشتری انجام داده و نتایج بهتری به بیماران خود ارائه دهند.
- راحتی بیمار: قالب‌گیری دندان به بیماران امکان می‌دهد تا در فرآیند درمان با راحتی بیشتری مواجه شوند. برای قالب‌گیری دندان، ممکن است بیماران نیاز به صبر کوتاهی داشته باشند تا موادی مانند سیلیکون در دهان آنها قرار بگیرد. با این حال، این فرآیند معمولاً سریع انجام می‌شود و بیماران بعد از آن به راحتی می‌توانند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
- اهمیت تکرار قالب‌گیری: در برخی موارد، ممکن است نیاز به تکرار فرآیند قالب‌گیری دندان باشد. این امر به دلیل مشکلات فنی، عدم دقت در قالب گیری اولیه یا نیاز به تغییرات در قالب ممکن است رخ دهد. در این صورت، دندانپزشک ممکن است قالب‌گیری دندان را مجدداً انجام دهد.
انواع قالب گیری دندان:
قالب گیری اولیه:
هدف از قالب گیری اولیه دندان جهت تشخیص مشکلات دندان و کمک به ساخت پروتزهای دندان از جمله دندان مصنوعی و تاج است.
قالب گیری نهایی:
در این نوع قالب گیری جزئیات دقیق ساختار بافت و دندان مشخص می شود.
ثبت بایت (اکلوزال):
در این قالب گیری هنگام بستن دندان ها رابطه بایت دندان های ماگزیلاری و فک پایین مشخص می شود.
هنگام بستن دندان ها(بایت)، رابطه اکلوزالی دندان های ماگزیلاری و فک پایین را تولید می کند.
فرآیند قالب‌گیری دندان:
- آماده‌سازی: در این مرحله، دندانپزشک قالب‌گیری را شروع می‌کند. ابتدا دندان‌ها به طور کامل تمیز می‌شوند و سپس با استفاده از تری و مواد قالب‌گیری مانند آلژینات، سیلیکون و یا پلی‌اتر، قالب دقیق دندان‌ها تهیه می‌شود.
- قالب‌گیری: مواد قالب‌گیری مانند آلژینات روی دندان‌ها قرار داده می‌شوند(آلژینات پودری است که با آب مخلوط کرده و وقتی به شکل خمیری درآمد روی تری ریخته و در دهان قرار می گیرد و از دندان های فک بالا و پایین قالب گیری می شود.) و به مدت کوتاهی منتظر می‌مانند تا مواد سفت شوند. سپس قالب‌ها از دندان‌ها جدا می‌شوند و به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند.
- ساخت مدل: در آزمایشگاه، بر اساس قالب‌های گرفته شده، مدل دقیقی از دندان‌ها ساخته می‌شود. این مدل معمولاً با استفاده از موادی مانند سیلیکون، پلی‌اتر یا مواد تشکیل‌دهنده دیگر ساخته می‌شود.
- ساخت قالب نهایی: بر اساس مدل دندان‌ها، قالب نهایی برای استفاده در درمان‌های دندان ساخته می‌شود. این قالب‌ها می‌توانند از جنس مواد مختلفی مانند پلاستیک، متاکریلات، فلز و یا سرامیک باشند، و به شکل و اندازه‌های دقیق دندان مورد نظر ساخته می‌شوند.
قالب‌گیری دندان برای اطمینان از دقت و صحت در درمان‌های دندانی بسیار مهم است. با استفاده از قالب‌های دقیق، دندانپزشکان می‌توانند درمان‌هایی را با دقت بیشتر برای هر فرد ارائه دهند.
انواع روش های قالب گیری دندان:
عمدتاً قالب گیری دندان ها به دو روش سنتی و دیجیتالی انجام می شود:
قالب گیری دندان به روش سنتی:
در روش سنتی مواد قالب‌گیری مانند آلژینات را روی تری ریخته و روی دندان ها قرار می دهیم و پس از چند دقیقه مواد سفت شده و قالب دقیق دندان‌ها تهیه می‌شود.
قالب گیری دندان به روش دیجیتالی:
این روش در مراکز مجهز دندانپزشکی مورد استفاده قرار می گیرد که به وسیله دوربین عصایی کوچک تصویر دندان ها گرفته شده و به کمک نرم افزار مخصوص تحلیل و قالب ساخته می شود. روش ساخت قالب نیز به دو روش می باشد:
- تصاویر دیجیتالی را به لابراتوار ارسال و بر این اساس تکنسین قالب دندان را تهیه می کند.
- قالب دندان ها را با کمک لیزر یا اسکن دیجیتال تهیه کرده و به دلیل دقت بالای لیزر این روش بی خطر و دقیق می باشد.
مشکلات قالب گیری دندان:
طعم بد آلژینات:
آلژینات‌ها متشکل از پلی‌ساکاریدهایی هستند که از جوانه‌های جلبک‌های قهوه‌ای دریایی به دست می‌آیند. این ماده به صورت پودری بوده و قبل از استفاده با آب مخلوط می‌شود تا حالت خمیری ایجاد شود. سپس روی تری ریخته و در دهان قرار می گیرد. آلژینات دارای طعم بدی بوده که ممکن است باعث ناراحتی بیمار شود.
احساس حالت تهوع:
هنگام قالب گیری می بایست تری حاوی آلژینات داخل دهان قرار بگیرد و جهت قالب گیری دقیق، تری در انتهای گلو قرار داده می شود که ممکن است باعت ایجاد جالت تهوع در بیماران شود. جهت جلوگیری از این موضوع بهتر است از بینی نفس کشیده و آب دهان را قورت ندهید تا حالت تهوع تشدید نشود.
مزایا و معایب قالب گیری سنتی دندان:
-
مزایا:
قابلیت استفاده آسان: روش سنتی قالب‌گیری دندان با استفاده از آلژینات، نسبتاً ساده و قابل اجرا است و نیاز به تجهیزات پیشرفته و پیچیده ندارد و بسیاری از دندانپزشکان قادر به انجام این روش هستند.
هزینه کمتر: مواد قالب‌گیری آلژینات نسبتاً ارزان قیمت هستند، بنابراین روش سنتی قالب‌گیری دندان معمولاً هزینه کمتری نسبت به روش‌های پیشرفته‌تر دارد.
زمان اجرای کوتاه: استفاده از آلژینات برای قالب‌گیری دندان، زمان اجرای کوتاه‌تری نسبت به روش‌های پیشرفته‌تر مانند قالب‌گیری با استفاده از اسکن سه بعدی را نیاز دارد.
-
معایب:
دقت کمتر: روش سنتی قالب‌گیری دندان ممکن است دقت کمتری نسبت به روش‌های پیشرفته‌تر داشته باشد. این می‌تواند منجر به تهیه قالب‌های نامناسب برای تهیه پروتز یا ترمیم‌های دندان شود.
عدم راحتی بیمار: استفاده از آلژینات برای قالب‌گیری دندان ممکن است ناراحتی برای بیمار ایجاد کند.
انتقال عفونت: در صورت عدم رعایت بهداشت و استریلیزاسیون صحیح، استفاده از مواد قالب‌گیری سنتی مانند آلژینات می‌تواند به انتقال عفونت بین بیماران منجر شود.
مهم است بدانید که هر روش قالب‌گیری دندانی دارای مزایاو معایب خاص خود است. در هر صورت، تصمیم نهایی در انتخاب روش قالب‌گیری باید با توجه به نیازها و شرایط خاص هر بیمار توسط دندانپزشک معالج گرفته شود.
مدت زمان قالب گیری دندان:
مدت زمان قالب‌گیری دندان ممکن است متغیر بوده و به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. در ادامه، می‌توانید یک تخمین از زمانی که ممکن است برای قالب‌گیری دندان در نظر گرفته شود را ببینید:
قالب‌گیری دندان تک‌سطحی: اگر قالب‌گیری تک‌سطحی و برای یک دندان انجام شود، معمولاً زمان کوتاهی در حدود 1 تا 2 دقیقه به طول می‌انجامد. در این روش، قالب‌گیری بر روی یک سطح دندان انجام می‌شود.
قالب‌گیری دندان چندسطحی: در صورتی که برای چندین دندان قالب‌گیری لازم باشد، زمان بیشتری نیاز است. ممکن است نیاز به چند دقیقه تا نیم ساعت برای قالب‌گیری دندان‌ها باشد. این زمان بستگی به تعداد و موقعیت دندان‌ها دارد.
قالب‌گیری کلیه دندان‌ها: در صورتی که برای قالب‌گیری کلیه دندان‌ها اقدام شود، زمان قالب‌گیری بیشتر خواهد بود و ممکن است تا یک ساعت یا بیشتر طول بکشد.
مهم است بدانید که این تخمین‌ها ممکن است متغیر باشند و زمان واقعی قالب‌گیری توسط دندانپزشک شما تعیین می شود.
