جرم گیری دندان (بروساژ دندان) چیست؟ مزایا و معایب

زمانی که افراد به دندان های خود اهمیت نمی دهند و آنها را نظافت و مراقبت نمی کنند به مرور زمان روی دندان ها لایه ای از مواد غذایی می نشیند. این لایه ها در ابتدا بسیار نازک هستند و در ظاهر دندان ها مشخص نمی باشند ولی بعد از گذشت چند روز باعث ایجاد بوی بد در دهان می شوند و همچنین تبدیل به اسیدهایی می شوند که باعث پوسیدگی دندان ها می شوند. جرم گیری باعث از بین رفتن این لایه ها شده و سلامت را به دندان های شما باز می گرداند. ما در این مقاله قصد داریم تا درباره جرم گیری دندان صحبت کنیم پس این مقاله را مطالعه کنید تا اطلاعات لازم را بدست آورید.

جرم گیری دندان (بروساژ دندان) چیست:

جرم گیری دندان (بروساژ دندان) یک روش درمانی است که در آن لایهٔ کربنات هیدروکسی‌آپاتیت (مادهٔ حفاظتی طبیعی دندان) از سطح دندان برداشته شده و سپس سطح دندان تمیز و صاف می‌شود. این فرآیند به منظور حذف لکه‌ها، رسوبات و ترکیبات غیرطبیعی دیگری که روی سطح دندان تشکیل می‌شوند، انجام می‌شود.

بروساژ دندان به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، به حفظ بهداشت دهان و دندان، کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های لثه و تسریع درمان‌های دندانی مرتبط کمک می‌کند. انجام جرم‌گیری دندان به صورت منظم، همراه با مراقبت‌های دهانی روزانه مثل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و مصرف مناسب غذاها به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می‌کند.

علت ایجاد جرم روی دندان ها:

جرم روی دندان‌ها ناشی از تراکم و تجمع باکتری‌ها در دهان است. وقتی ما غذا می‌خوریم باکتری‌ها در دهان آن را به اسید تبدیل می‌کنند که باعث تخریب لایه مینای دندان می‌شود. این تخریب به عنوان جرم روی دندان‌ها شناخته می‌شود.

عوامل دیگری نیز می‌توانند در ایجاد جرم روی دندان‌ها نقش داشته باشند که شامل:

• نگهداری نامناسب بهداشت دهان و دندان‌ها: اگر بهداشت دهانی مناسب انجام نشود و مواد غذایی و باقیمانده‌ها در دهان بمانند باکتری‌ها می‌توانند رشد کنند و جرم را ایجاد کنند.
• مصرف بیش از حد مواد شیرین‌کننده: مواد شیرین مانند قند، شکر و نوشیدنی‌های شیرین باعث رشد باکتری‌های تسریع کننده تولید اسید می‌شوند و ایجاد جرم را تشدید می‌کنند.
• کاهش جریان سیالات دهانی: عواملی مانند خشکی دهان، تولید کم بزاق و استفاده از داروهایی که تولید بزاق را کاهش می‌دهند، می‌توانند باعث کاهش جریان سیالات دهانی شود. این جریان سیالات دهانی می‌تواند باکتری‌ها را شستشو کرده و ایجاد جرم را مهار کند.
• عوامل دارویی: استفاده از برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، ضدعفونی‌کننده‌ها و داروهایی که تولید بزاق را کاهش می‌دهند، می‌توانند جرم را تشدید کنند.
• عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلایل ژنتیکی جرم بیشتری روی دندان‌هایشان تشکیل می شود.

جرم و پلاک دندان چیست

انواع جرم گیری دندان:

• جرم گیری معمولی:

در این نوع جرم گیری، از بروساژ (جرم گیر) استاندارد استفاده می‌شود. این وسیله دندان را تمیز کرده و لکه‌ها و رسوبات را از سطح دندان برداشت می‌کند. جرم گیری معمولی به عنوان یک روش پیشگیرانه و نگهدارنده استفاده می‌شود.

• جرم گیری اولتراسونیک:

در این نوع جرم گیری، از بروساژ اولتراسونیک استفاده می‌شود. این وسیله ارتعاشات بسیار سریعی را به سطح دندان منتقل می‌کند و رسوبات سخت و لکه‌ها را از دندان برداشت می‌کند. جرم گیری اولتراسونیک برای دندان‌هایی که رسوبات سختی دارند، موثر است.

• جرمگیری هوایی (airflow):

در این نوع جرمگیری، هوای فشرده و پودر سدیم بیکربنات به سطح دندان اعمال می‌شود. این فشار هوا و پودر باعث برداشتن لکه‌ها و رسوبات از دندان می‌شود. جرمگیری هوایی برای دندان‌هایی که لکه‌های سطحی دارند مفید است.

• جرم گیری با لیزر:

جرمگیری دندان با لیزر یک روش پیشرفته درمانی است که در آن از انرژی لیزر برای پاکسازی و تمیز کردن سطح دندان‌ها استفاده می‌شود. در این روش، یک دستگاه لیزر دندانپزشکی با قدرت و طول موج خاص بر روی سطح دندان قرار داده می‌شود.

جرمگیری دندان با لیزر دارای مزایا و ویژگی‌هایی است که آن را از روش‌های سنتی جرم گیری متمایز می‌کند. برخی از مزایا و ویژگی‌های جرم گیری دندان با لیزر عبارتند از:

1. کاهش نیاز به استفاده از جرم گیر (بروساژ) اولتراسونیک: در جرم گیری با لیزر نیاز به استفاده از بروستاژ اولتراسونیک که ارتعاشات فیزیکی را به دندان اعمال می کند، کاهش می یابد. این امر می تواند برای برخی افراد که احساس ترس یا ناراحتی از بروساژ اولتراسونیک دارند مفید باشد. 
2. کاهش نیاز به محلول‌های جرم‌گیری: در جرمگیری با لیزر، معمولاً نیاز به استفاده از محلول‌های جرم‌گیری شیمیایی کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند منجر به کاهش تماس مستقیم محلول‌ها با بافت‌های دهانی و حساسیت‌های مربوطه شود.
3. کاهش خونریزی و التهاب: استفاده از لیزر در جرم گیری دندان می‌تواند باعث کاهش خونریزی و التهاب‌های مرتبط با روش‌های سنتی شود. لیزر به صورت همزمان با برش و خنک سازی باعث کاهش خونریزی و درد پس از جرمگیری می‌شود.
4. دقت بیشتر: لیزرهای دندانپزشکی دارای دقت بالا هستند و قادرند فقط روی منطقه مورد نظر تمرکز کنند. این ویژگی به دندانپزشک امکان می‌دهد تا لکه‌ها و رسوبات را با دقت بیشتری از سطح دندان برداشت کند.

توجه داشته باشید که نوع جرمگیری دندان مورد نیاز شما بستگی به وضعیت دندان‌هایتان، میزان لکه‌ها و رسوبات و توصیه‌های دندانپزشک دارد. بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید تا برای شما روش مناسب جرمگیری دندان را تعیین کند.

مزایای جرم گیری دندان (بروساژ):

• پیشگیری از تشکیل تارتار: جرم گیری دندان مانع تشکیل تارتار می‌شود. تارتار ناشی از تراکم و تجمع رسوبات معدنی موجود در دهان است و می‌تواند به مرور زمان باعث التهاب لثه و پوسیدگی دندان شود. با جرم گیری دندان‌ها، میزان رسوبات و تراکم آنها کاهش می‌یابد و از تشکیل تارتار جلوگیری می‌شود.
• بهبود بهداشت دهان و دندان: جرم گیری دندان‌ها باعث پاک شدن لایه جرم، باقیمانده‌های غذایی و باکتری‌ها روی سطح دندان‌ها می‌شود. این کار باعث بهبود بهداشت دهان و دندان، کاهش بوی بد دهان و پیشگیری از ایجاد التهابات لثه و بیماری‌های دندانی می‌شود.
• حفظ سلامت لثه: جرم گیری دندان باعث حذف رسوبات و جرم از لبه لثه می‌شود. این اقدام به پاکسازی منطقه پیرامونی لثه و کاهش التهابات لثه کمک می‌کند. لثه سالم به محافظت از دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند.
• بهبود ظاهر دندان‌ها: جرم گیری دندان باعث ترمیم رنگ و براقیت دندان‌ها می‌شود. با حذف رسوبات و لایه جرم، دندان‌ها به طور قابل توجهی شفاف‌تر و زیباتر به نظر می‌رسند.
• کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی: برخی از تحقیقات نشان داده است که بهداشت دهان نامناسب و وجود التهابات لثه می‌تواند باعث افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی و عروقی مانند آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) شود. جرم گیری دندان با حذف رسوبات و جرم، بهبود بهداشت دهان و کاهش التهابات لثه را به همراه دارد و می‌تواند این خطر را کاهش دهد.

مهم است بدانید که جرم گیری دندان‌ها بهتر است توسط دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان صورت گیرد. آنها با دانش و تجهیزات مناسب میتوانند بهترین نتایج را در جرم گیری دندان‌ها به ارمغان بیاورند. همچنین، رعایت بهداشت دهانی روزانه مانند استفاده منظم از مسواک و نخ دندان نیز برای حفظ بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است.

معایب جرم گیری دندان (بروساژ):

• حساسیت دندان: در برخی افراد جرم گیری دندان ممکن است باعث افزایش حساسیت دندان شود. این مسئله معمولاً در افرادی که دارای دندان‌های حساسی هستند، به ویژه در صورت استفاده از ابزارهای جرم گیری قوی و ناحیه‌های حساس دندان مشاهده می‌شود.
• خونریزی لثه: در صورتی که لثه شما حساس یا ملتهب است، جرم گیری دندان ممکن است منجر به خونریزی لثه شود. این خونریزی معمولاً به مدت کوتاهی پس از جرم گیری دندان ادامه می‌یابد.
• آسیب به لثه: استفاده نادرست از ابزارهای جرم گیری می‌تواند به لثه آسیب برساند. فشار زیاد، تکان دادن ناحیه‌های حساس و یا استفاده از ابزارهای تیز و خشن می‌تواند باعث خراشیدگی و آسیب به لثه شود.
• خطر عفونت: در صورت عدم رعایت بهداشت و استریلیزاسیون صحیح ابزارهای جرم گیری، خطر عفونت می‌تواند وجود داشته باشد. این عفونت می‌تواند موجب التهابات دهان و لثه شود و نیاز به درمان دارد.
• آسیب به مینای دندان: استفاده نادرست از ابزارهای جرم گیری می‌تواند به مینای دندانی آسیب برساند به ویژه اگر مینای دندانی شما دارای ترک یا ضعف باشد.

اگر قبل از جرم گیری دندان‌ها نگرانی خاصی دارید، بهتر است با دندانپزشک خود صحبت کنید. آنها می‌توانند شرایط خاص شما را ارزیابی کرده و راهنمایی لازم را ارائه دهند. مهم است بدانید که جرم گیری دندان‌ها بهداشت دهان و دندان را بهبود می‌بخشد و معایب مذکور به طور کلی نادر و در موارد خاصی رخ می‌دهد. با رعایت استفاده از ابزارهای مناسب و توصیه‌های دندانپزشک، بسیاری از این مشکلات می‌توانند به حداقل رسیده یا جلوگیری شوند.

مراحل جرم گیری دندان (بروساژ):

جرم گیری دندان یک فرایند حرفه‌ای است که توسط دندانپزشکان صورت می‌گیرد. این فرایند عموماً شامل مراحل زیر است:

1. ارزیابی اولیه: در این مرحله دندانپزشک به بررسی و ارزیابی دندان‌ها و وضعیت دهان شما می‌پردازد. آنها ممکن است از رادیوگرافی (X-Ray) استفاده کنند تا به طور دقیق تر وضعیت داخلی دندان‌ها را بررسی کنند.
2. تمیزکاری: در این مرحله دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص اقدام به تمیزکاری دندان‌ها می‌کند. ابتدا با استفاده از مسواک الکتریکی یا دستی و پاست معمولی، جرم و رسوبات بیرونی دندان‌ها را تمیز می‌کنند. سپس با استفاده از ابزارهای سخت‌تر مانند اسکیلر (Scaler) و اسکیلر اولتراسونیک (Ultrasonic Scaler)، رسوبات تارتار را از سطح دندان‌ها و زیر لثه‌ها برداشت می‌کنند.
3. پولیش دندان: پس از تمیزکاری دندانپزشک به پولیش دندان می‌پردازد. این مرحله شامل استفاده از پاست پولیشر و برس‌های خاص پولیش است که به سطح دندان‌ها اعمال می‌شود. این کار باعث از بین رفتن لکه‌ها، جرم‌های باقی‌مانده و صاف شدن سطح دندان می‌شود.
4. ارائه راهنمایی بهداشت دهان و دندان: در این مرحله دندانپزشک به شما راهنمایی‌های لازم درباره بهداشت دهان و دندان می‌دهد. آنها ممکن است در مورد نحوه استفاده از مسواک و نخ دندان، اهمیت استفاده از دهان شویه و موارد دیگر صحبت کنند.
5. بررسی وضعیت بیشتر: در صورت لزوم دندانپزشک ممکن است برای بررسی وضعیت دقیق‌تر دندان‌ها و در صورت نیاز به درمان‌های دیگر شما را به مراجعه بعدی دعوت کند.

بهتر است بدانید که هر فرد وضعیت دندانی خاصی دارد و مراحل جرم گیری دندان ممکن است براساس نیازهای خاص شما و توصیه‌های دندانپزشک شما متفاوت باشد. برخی از مراحل ممکن است در برخی از موارد حذف یا اضافه شوند تا به نیازهای خاص شما پاسخ داده شود. بهتر است با دندانپزشک خود در مورد جزئیات و مراحل دقیق جرم گیری دندان صحبت کنید.

مراقبت های لازم پس از جرم گیری کردن دندان (بروساژ):

بعد از جرم گیری دندان‌ها برخی مراقبت‌های لازم و پیشنهادی را می‌توان به شرح زیر بیان کرد:

• شستشوی دهان: پس از جرم گیری مهم است دهان خود را به دقت شستشو دهید. از آب گرم و نمک یا دهانشویه ضد باکتری استفاده کنید تا باکتری‌ها را از بین ببرید و التهاب را کاهش دهید. همچنین به شستشوی مرتب دهان با آب برای از بین بردن جرم‌های باقی‌مانده توصیه می‌شود.
• استفاده از دهانشویه: در صورت توصیه دندانپزشک ممکن است از دهانشویه ضد باکتری استفاده کنید. این کار کمک می‌کند تا جرم‌ها و باکتری‌ها را کنترل کنید و از تشکیل رسوبات جدید جلوگیری کنید.
• اجتناب از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های قندی: پس از جرم گیری تا حد امکان از مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که شیرینی زیادی دارند، خودداری کنید. قند و غذاهای شیرین می‌توانند رسوبات و جرم‌ها را روی سطح دندان‌ها تشدید کنند.
• رعایت بهداشت دهان و دندان: برای حفظ بهداشت دهان و دندان پس از جرم گیری مهم است روزانه به شرح زیر عمل کنید:

1. استفاده از مسواک نرم و مخصوص برای پاک کردن دندان‌ها.
2. استفاده از نخ دندان یا استفاده از دستگاه‌های بین دندان (فلوس) برای پاک کردن مواد غذایی بین دندان‌ها.
3. استفاده از دهانشویه ضد باکتری برای کنترل باکتری‌ها و تازه‌کردن نفس.
4. مراجعه به دندانپزشک برای بررسی و تمیزکاری منظم.

• رعایت نکات تغذیه: تغذیه مناسب با خوردن میوه‌ها و سبزیجات، محدودیت مصرف غذاهای شیرین و فراورده‌های نیمه‌ترش می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌ها کمک کند.
• پیگیری مراجعه‌های دوره‌ای به دندانپزشک: پس از جرم گیری مهم است که در زمان های تعیین شده به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

هر چند وقت یکبار می توان دندان ها را جرم گیری کرد:

معمولاً توصیه می‌شود که دندان‌ها به طور منظم و دوره‌ای جرم گیری شوند. این باعث حفظ سلامت دندان‌ها، کاهش تشکیل رسوبات و جلوگیری از بیماری‌های لثه می‌شود. تعداد دقیق جرم گیری دندان‌ها بستگی به وضعیت شخصی و توصیه دندانپزشک دارد. اما به طور کلی، برخی افراد هر شش ماه یا یک سال یکبار جرم گیری دندان‌ها را انجام می‌دهند. در هر صورت برای تعیین برنامه جرم گیری مناسب برای شما بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.

فرق جرم گیری دندان با جرم گیری لثه:

جرم گیری لثه و جرم گیری دندان دو روش متفاوت هستند و برای هدف‌های متفاوتی انجام می‌شوند:

جرم گیری دندان: در جرم گیری دندان هدف اصلی حذف رسوبات، پلاک و ترکیبات معدنی (که به عنوان تارتار نیز شناخته می‌شوند) از سطح دندان‌ها است. این فرآیند به وسیله ابزارهای خاصی صورت می‌گیرد که به دندانپزشک اجازه می‌دهد رسوبات را به طور دقیق و با دقت بردارد. جرم گیری دندان کمک به حفظ سلامت دندان‌ها، جلوگیری از تسوس و بیماری‌های دهانی می‌کند.

جرم گیری لثه: در جرم گیری لثه هدف اصلی حذف رسوبات، پلاک و باکتری‌های متمرکز در اطراف لثه و در ریشه دندان است. این فرآیند به وسیله ابزارهای خاصی صورت می‌گیرد که به دندانپزشک امکان پاکسازی چند میلی‌متری اطراف لثه را می‌دهد. جرم گیری لثه بهبود سلامت لثه‌ها و پیشگیری از بیماری‌های لثه مانند التهاب لثه را تسهیل می‌کند.

هر دو جرم گیری دندان و جرم گیری لثه بخشی از بهداشت دهان و دندان است و باید به طور منظم و مرتب انجام شوند. در برخی موارد جرم گیری دندان و جرم گیری لثه ممکن است به صورت ترکیبی در یک جلسه توسط دندانپزشک انجام شود.

تفاوت های بین بلیچینگ و جرم گیری دندان ها:

جرم گیری دندان:

1. برای برطرف کردن جرم و لکه های سطحی روی دندان انجام می‌شود.
2. از ابزارهای دستی مخصوص جرم گیری مانند کورت و پاست استفاده می‌شود.
3. معمولاً توسط دندانپزشک یا بهداشتکار دهان و دندان انجام می‌شود.
4. فقط روی سطح دندان تأثیر می‌گذارد و رنگ دندان را تغییر نمی‌دهد.

بلیچینگ:

1. برای روشن کردن رنگ دندان‌ها و سفید کردن آن‌ها انجام می‌شود.
2. از مواد شیمیایی سفید کننده مانند پراکسید هیدروژن استفاده می‌شود.
3. معمولاً توسط دندانپزشک انجام می‌شود.
4. روی لایه مینای دندان تأثیر می‌گذارد و رنگ دندان را تغییر می‌دهد.
5. اگر بیش از حد انجام شود، می‌تواند باعث حساس شدن و آسیب به مینای دندان شود .

بنابراین تفاوت اصلی در نوع ماده و اثری است که روی دندان می‌گذارند. جرم گیری سطحی است و بلیچینگ عمیق تر.

روش های جرم گیری خانگی: 

• استفاده از نمک و جوش شیرین: مخلوطی از نمک و جوش شیرین را بسازید و با انگشت روی دندان‌ها ماساژ دهید. خاصیت سایشی آن باعث تمیز شدن دندان‌ها می‌شود.
• استفاده از دارچین: پودر دارچین را روی مسواک بپاشید و دندان‌ها را مسواک بزنید. خاصیت ضدباکتریایی دارچین موثر است.
• استفاده از زغال فعال: زغال فعال را خرد کرده و روی مسواک بمالید و دندان‌ها را مسواک بزنید. زغال جاذب جرم و لک است.
• آب نمک و نعناع: آب گرم را با نمک و چند قطره اسانس نعناع مخلوط کنید و با آن دهان را بشویید.
• استفاده از پرتقال: پوست پرتقال را روی دندان مالش دهید. اسید موجود در آن جرم را از بین می‌برد.
• مراقبت بهداشتی: مسواک منظم، نخ دندان و دهان شویه مهم‌ترین راه‌های خانگی جرم گیری هستند.

جرم گیری توسط دندانپزشک بهترین روش است اما روش‌های خانگی هم مکمل مناسبی برای بهداشت دهان و دندان محسوب می‌شوند.

بهترین زمان جرم گیری دندان:

تشخیص نیاز به جرم گیری لثه یا جرم گیری دندان بهتر است توسط یک دندانپزشک حرفه‌ای انجام شود. اما در برخی موارد ممکن است علائم و نشانه‌های زیر نشان دهنده نیاز به جرم گیری لثه یا جرم گیری دندان باشند:

نشانه‌های نیاز به جرم گیری دندان:

• رسوبات و پلاک قابل مشاهده روی سطح دندان‌ها.
• رنگ دندان‌ها تغییر کرده و زرد یا سیاه شده است.
• بوی بد دهان و مشکلات تنفسی ناشی از تراکم رسوبات.
• حساسیت دندانی و درد در مواقع خوردن یا نوشیدن مواد گرم یا سرد.

نشانه‌های نیاز به جرم گیری لثه:

• خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان.
• التهاب، تورم و قرمزی لثه.
• بوی نامطبوع و بدبو از دهان.
• لثه‌های متورم‌ و التهاب لثه عمیق (ممکن است توسط دندانپزشک تشخیص داده شود).

انواع فرز دندانپزشکی و کاربرد آن